50 năm “trên từng cây số”

Bài giảng của Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh nhân dịp lễ kim khánh linh mục Đức cha Phaolô Maria Cao Đình Thuyên
Xã Đoài 11-05-2010

***

Trọng kính Đức cha Kim khánh Phaolô Maria Cao Đình Thuyên,

Trọng kính quý Đức cha và toàn thể cộng đoàn phụng vụ,

Cha Tổng đại diện Phanxicô Xaviê Võ Thanh Tâm, trưởng ban tổ chức đại lễ Kim khánh, nhờ tôi chia sẻ Lời Chúa trong thánh lễ hôm nay. Tôi đã thưa với ngài rằng: “Thưa cha Tổng, chẳng những con không từ chối, mà còn coi đây là một vinh dự, một dịp để nói lên lòng biết ơn đối với Đức cha và giáo phận Vinh đã đào tạo hầu hết các linh mục Thanh Hoá hiện nay.”

Miệng thì nói thế, nhưng lòng tôi rất băn khoăn, không biết phải nói gì và phải nói thế nào cho xứng đáng với một ngày trọng đại như hôm nay. Cuối cùng, tôi đã tự nhủ rằng điều quan trọng không phải là ngôn từ chải chuốt, mà là chia sẻ tâm tình tạ ơn với Đức cha Phaolô Maria của chúng ta cách đơn sơ chân thành.

Mỗi khi nhìn thấy ngài, tôi thường liên tưởng đến cụm từ “trên từng cây số”. Đó là tựa đề của một bộ phim tôi không còn nhớ rõ nội dung. Nhưng có lẽ cũng không cần nhớ, bởi vì tôi chỉ muốn mượn cụm từ đó để diễn tả cuộc đời linh mục của ngài.

Ý tôi muốn nói rằng ngài đã có mặt “trên từng cây số” của một giáo phận 31.000 km vuông, từ miền núi Quy Hậu cho đến đồng bằng Xã Đoài, từ Nghệ An, Hà Tĩnh cho đến Quảng Bình xa tít tăm tăm trên dưới 400 km.

Đức Gioan Phaolô đệ nhị đã bay quanh trái đất 19 vòng, Đức cha Phaolô của chúng ta, trong 50 linh mục và 18 năm giám mục, đã vượt qua Hoành Sơn, Hồng Lĩnh, sông Gianh, sông La, sông Lam hàng trăm vòng. Có lần ngài kể cho tôi rằng vì đi quá nhiều nên trên xe ngài thường nằm ở băng sau để dưỡng sức. Hóa ra ngài đã lấy ghế làm giường, lấy xe làm nhà. Ngài còn kể có khi thầy lái xe chạy dữ quá nên ngài rớt xuống sàn. Rớt xuống thì lại lồm cồm bò lên.

Hình ảnh thật đơn sơ, nhưng nói lên cả một cuộc đời lăn lộn vì đoàn chiên. Con số gần 500.000 giáo dân, 178 giáo xứ, 19 giáo hạt, đã biến ngài thành một vị giám mục thường trú trên xe nhiều hơn là dưới đất. Thật là khôi hài nhưng cũng thật là ý nghĩa: giáo dân Vinh định cư, nhưng Đức cha Vinh lại phiêu cư; Toà Giám mục đối với Đức cha Phaolô, chỉ là nhà vãng lai, vì lúc nào ngài cũng đang lữ hành trên từng cây số.

Không những chỉ có mặt trên từng cây số không gian, ngài còn có mặt trên từng cây số con đường chức vụ trong giáo phận: ngài đã lần lượt đảm nhiệm từ công việc quản xứ cho đến quản lý tòa giám mục, từ hạt trưởng, tổng đại diện cho đến giám đốc chủng viện, từ giám mục phó cho đến giám mục chính tòa.

Chưa hết, ngài còn có mặt trong hàng trăm công trình, đã từng ký hàng ngàn dự án và kế hoạch. Có lần tôi tò mò đặt câu hỏi tại sao các nhà thờ ở Vinh hay có tháp hình “đôm” (tiếng Pháp là “dôme”, tháp vòm giống như đền thánh Phêrô ở Roma), một cha trong giáo phận đã trả lời: “Thưa Đức cha, vì “đôm” là kiến trúc của nhà thờ chính toà giáo phận Vinh”. Ai đã xây nhà thờ chính toà? Thưa, chính là Đức cha Phaolô Maria kính yêu của chúng ta. Với những tháp hình “đôm” đó, ngài đã tạo mẫu mã, đã để lại dấu ấn trên từng cây số trong giáo phận?

Thưa anh chị em,

Những gì chúng ta vừa lược qua, đã vẽ cho chúng ta hình ảnh một linh mục lúc nào cũng miệt mài trên đường sứ mệnh. Cuộc đời đó không phải là một cuộc đời bằng phẳng, yên hàn. Cuộc đời đó đã diễn ra trong muôn vàn gai chông của thời thế. Cuộc đời đó là anh em song sinh với một giai đoạn lịch sử đầy phức tạp vì kỳ thị ý thức hệ, đầy đau thương vì chiến tranh bom đạn. Nhưng ngài đã không tránh né, không cầu an, ngài đã có mặt trên từng cây số hầm hố cong queo.

Cách ứng xử của ngài trong những biến cố gần đây như tại giáo xứ Tam Toà, Bàu Sen… là bằng chứng của một lòng can đảm phi thường, một tinh thần trách nhiệm gương mẫu, một thiện chí kiên trì sắt đá. Những tuyên bố của ngài tại Thái Hà rằng “Việc của Thái Hà cũng là việc của giáo phận Vinh” là cả một thông điệp mạnh mẽ của tình hiệp thông rộng lớn vượt ra ngoài lãnh thổ giáo phận Vinh. Thông điệp đó thực sự đã đi vào lịch sử và vang vọng trên từng cây số của lòng người.

Chả mấy khi tôi thấy ngài vắng mặt trong những dịp đại lễ tại các giáo phận bạn, trong giáo tỉnh và trên toàn quốc. Tuổi ngài đã cao, nhưng ngài không hề quản ngại đường xá xa xôi. Đi đến đâu ngài cũng sẵn sàng, miễn sao biểu lộ được tình liên đới. Quả thật, ngài đã có mặt trên từng cây số khắp mọi nẻo đưởng Giáo Hội Việt Nam.

Tôi không hề có ý xông hương để ngài vui lòng hay để thơm tho ngày lễ. Tôi chỉ miêu tả một vài nét chấm phá đơn sơ trong cuộc hành trình 50 năm linh mục của ngài. Đơn sơ mà không hề tầm thường. Không hề tầm thường bởi vì không dễ gì có được một đời linh mục triển nở đầy đủ và hài hoà như cuộc hành trình trên từng cây số của ngài. Phải chăng đó là ơn lớn lao nhất ngài đã nhận được?

Kính thưa Đức cha Phaolô Maria,

Thay mặt cho cộng đoàn Dân Chúa đang hiện diện, thay mặt cho Đức cha chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, con xin thành kính chúc mừng Đức cha đã trải qua một đời linh mục hơn cả tuyệt vời.

Hầu hết chúng con, mỗi người mỗi cách đều đã có mặt trong cuộc đời tuyệt vời đó. Chúng con tin rằng qua Đức cha, Chúa cũng ban ân sủng của Ngài cho mỗi người chúng con. Vì thế, lời tạ ơn của Đức cha hôm nay cũng hoà quyện với lời tạ ơn của chúng con. Lễ Kim khánh hôm nay không chỉ là Lễ Kim khánh của Đức cha mà là của muôn người và mỗi người chúng con. Chúng con hết lòng cám ơn Đức cha đã cho chúng con được thông phần niềm hân hoan hôm nay.

Và thưa anh chị em,

Mỗi lần Đức cha của anh chị em về họp với các Đức cha, mọi người đều ghi nhận được sức khoẻ phi thường của ngài. Ngài lên cầu thang nhanh hơn và không thở hổn hển như các Đức cha trẻ. Ngài ăn uống ngủ nghỉ dễ dàng thoải mái hơn các Đức cha trẻ. Xin anh chị em hãy vỗ tay chúc mừng ngài.

Đó cũng là tín hiệu cho thấy ngài sẽ trẻ mãi không già, ngài còn dư thừa sinh lực để tiếp tục có mặt trên từng cây số với giáo phận Vinh, bên cạnh mỗi người chúng ta. Ước gì đó cũng là Thánh Ý Thiên Chúa đối với Đức cha Kim khánh Phaolô Cao Đình Thuyên của chúng ta. Amen.

+ Giuse Nguyễn Chí Linh
Giám mục giáo phận Thanh Hóa
Phó chủ tịch HĐGMVN