Nhân ngày lễ kính Thánh Gioan Vianney: Chút tâm tình hành hương xứ Ars

Trong chuyến hành hương Năm Linh Mục, chúng tôi đến Roma dự Đại lễ bế mạc Năm Linh Mục. Sau đó đến Trung tâm hành hương Đức Mẹ Lộ Đức. Ngày Chúa nhật 13.6.2010, chúng tôi đến xứ Ars, ở lại đây tĩnh tâm hai ngày một đêm, cầu nguyện và dâng lễ tại nhà thờ xứ Ars bên thi hài cha Thánh Vianney và trầm tư nơi căn nhà ngài từng sống 41 năm. Nhiều đoàn linh mục khắp thế giới đến đây dâng lễ và cầu nguyện. Thật ý nghĩa khi đến Ars để thinh lặng xét mình nơi nhà thờ và nhà xứ mà Cha Thánh đã từng sống.

Từ khách sạn bình dân, chúng tôi đi bộ gần cây số đến khu trung tâm hành hương. Không có cảnh xe cộ ồn ào, không có những quán ăn tấp nập và chẳng thấy những khách sạn đồ sộ, những phố xá sầm uất. Một thị trấn thật yên bình giữa cây xanh bao phủ.

Nhà thờ giáo xứ Ars nằm trên một quả đồi thấp, giữa một thị trấn nhỏ mà thơ mộng. Bước vào khuôn viên có phòng cầu nguyện đặt tượng thánh nhân, nến cháy liên lỉ. Sau khi quỳ gối cầu nguyện, chúng tôi viếng thăm nhà xứ. Tất cả các căn phòng vẫn còn giữ nguyên trạng như những ngày thánh nhân còn sống, quá đơn sơ và nghèo nàn… Nhà bếp lụp xụp, khói đen phủ kín tường gạch trét vôi, mấy cái nồi niêu xoong chảo cũ kỹ treo trên tường. Cái nồi luộc khoai lang treo lơ lửng, bên dưới có bóng điện nhỏ như ngọn lửa cháy, chiếu rõ màu đen bụi khói qua năm tháng. Khoai lang luộc là thức ăn hàng ngày của cha xứ. Cái bàn ăn bằng gỗ cùng với hai cái ghế gỗ nhỏ toát lên cuộc sống đạm bạc của chủ nhân. Cầu thang gỗ dẫn lên gác. Căn phòng nhỏ thấp, nơi thánh nhân sống hơn 30 năm, có chiếc giường bị cháy sém do ma quỷ đốt, một cây súng dài rất cổ treo trên tường, nghe kể là các vị Hội đồng giáo xứ trực nhà xứ đem vào để bảo vệ cha xứ, một cái đồng hồ như là sáng kiến đặc biệt của cha Vianney chia đều công việc 24 giờ trong ngày của ngài, trong phòng còn có quan tài bằng gỗ sồi, sau 40 năm chôn trong lòng đất, khi khai quật ngôi mộ, xác Cha thánh vẫn còn tươi nguyên, một phép lạ Chúa ban. Bị ma quỷ quấy phá nhiều năm, Cha thánh chuyển qua phòng khác là nơi dành cho Đức Giám mục khi đến đây ban phép Thêm Sức. Căn phòng thứ hai này cũng rất nhỏ và thấp, các đồ dùng trong phòng rất giản dị, nghèo nàn. Cái bàn nhỏ bên trên còn để cuốn sách nguyện, từ đó nhìn lên có tượng thánh giá, có mấy tượng ảnh Đức Trinh Nữ Maria, cái giường ngủ nhỏ kê sát tường, nơi thánh nhân ngủ cho đến khi qua đời, đôi giày bạc màu thời gian với khổ chân người nông dân vẫn còn đó, bên cạnh có tủ sách khá nhiều cuốn sách dày, được biết ngài đã đọc và đánh dấu nhiều trang sách. Thật quá đơn sơ khi nhìn ngắm các vật dụng. Căn phòng ọp ẹp này lại là nơi sinh sống của một con người vĩ đại trong sự giản dị thanh thoát. Nối giữa hai căn phòng ấy hiện nay là phòng trưng bày những đồ dùng hàng ngày như áo lễ, áo dòng, dù, sắc… Tôi cảm động nhất khi nhìn và đọc lịch sử về cái áo lễ, mẹ của ngài đã dành nhiều thời gian để may cho con trai cái áo lễ vì nhà quá nghèo, ngày lễ mở tay, cha Gioan Maria Vianney đã mặc áo lễ do bàn tay mẹ làm nên vào năm 1810. Trên gác là kho lúa mì, cha xứ dùng để nuôi các em cô nhi. Chúa hay làm phép lạ cho kho lúa đầy để nuôi trẻ mồ côi.

Chúng tôi đi thăm nhà thờ. Từ phía sau nhà thờ, nhìn bao quát, thấy những cánh đồng lúa mì trải dài ngút mắt. Một bảo tàng sáp ghi lại những sự kiện về cuộc đời vị thánh cũng rất khiêm tốn nằm thấp dưới chân đồi. Ngôi nhà nguyện dành cho những cuộc hành hương lớn, đặc biệt ngày 4 tháng 8 hằng năm, có thể đồng tế cho hàng ngàn linh mục, cũng được thiết kế âm xuống lòng đất, bên ngoài là sân cỏ rộng dành cho khách hành hương cắm trại. Có những quày hàng nhỏ bán đồ lưu niệm cho khách hành hương.

Chúng tôi đăng ký xin được dâng lễ. Người coi phòng thánh là người da đen tận tình giúp đỡ. Đoàn chúng tôi cử hành Thánh lễ tại chính bàn thờ mà ngày xưa Thánh nhân hằng ngày vẫn dâng lễ, đặt dưới tầng hầm. Thánh lễ hôm ấy sốt sắng lạ thường.

Giáo Hội Pháp xây dựng nơi hành hương nổi tiếng này với dáng vẻ hiền lành, đơn giản, khiêm tốn, đúng với cuộc đời của vị thánh đã sống ẩn khuất suốt 41 năm trong âm thầm, lặng lẽ hy sinh vì đàn chiên. Ngay đến Vương cung Thánh đường bằng đá cẩm thạch được dân chúng đóng góp xây dựng sau khi ngài được tuyên Thánh, cũng được xây nối liền sau ngôi nhà thờ năm xưa với gác chuông cũ rêu phong, những khung cửa sổ bạc màu. Bước vào nhà thờ, tôi nhìn thấy tòa giải tội nơi Thánh Gioan Vianney đã từng ngồi miệt mài mỗi ngày hàng chục tiếng đồng hồ, bất kể mùa hè hay mùa đông. Tôi ngồi nơi tòa giải tội vài phút và thầm cầu nguyện với Cha thánh. Bên phải Nhà thờ có bàn thờ dâng lễ, phía trên có thi hài Cha thánh. Nhiều người đang quỳ gối cầu nguyện sốt mến. Thánh lễ được cử hành hầu như liên tục trong ngày. Hai ngày tĩnh tâm tại đây, tôi chứng kiến nhiều đoàn hành hương đến cầu nguyện và dâng lễ.

Bí quyết nên thánh của Cha Gioan Vianney là nguồn trợ lực vô biên từ Bí tích Thánh Thể, và con đường mục vụ khởi đầu bằng tòa giải tội. Ngài không thông hiểu tiếng La tinh, nhưng lại thấu hiểu được tâm hồn con người. Ngài có những lời khuyên đơn sơ, nhưng lại dễ lay động lòng người. Ngài khuyên hối nhân bằng lời yêu thương nhẹ nhàng đầy Thần Khí nhưng lại hiệu quả lớn lao cho người ta trút bao gánh nặng tội lỗi, đắng cay khổ đau. Ngài miệt mài nơi tòa giải tội để đánh thức niềm tin và đưa người ta trở về với Chúa. Biết bao con người đã tìm lại bình an và niềm vui từ tòa giải tội này. Biết bao tâm hồn đón nhận ơn Chúa từ bí tích hòa giải. Ngồi nơi tòa giải tội của cha Vianney mà tâm hồn lâng lâng niềm hạnh phúc trong sứ vụ linh mục. Qua trung gian Linh mục, hối nhân gặp được trái tim đầy thương xót của Thiên Chúa. Và đó là hạnh phúc. Người ta bảo trên đời có ba bóng dáng hạnh phúc tinh ròng : mẹ đem con đi rửa tội về, người lành tạ thế và hối nhân từ toà giải tội bước ra. Nếu như hạnh phúc của người truyền giáo là có một người được rửa tội thì hạnh phúc của Linh mục giải tội là có một tội nhân được giao hoà với Chúa, được tìm lại ơn thứ tha và nguồn bình an niềm vui tâm hồn. Hối nhân càng nhiều tội lỗi, càng lâu năm xa cách nguội lạnh mà được ơn trở lại thì Linh mục càng dâng đầy hạnh phúc. Như thế Cha Vianney là người rất hạnh phúc. Chúa phán với tiên tri Edêkiel: "Edêkiel, Ta đã đặt ngươi làm kẻ canh thức Israel. Nếu ngươi không khuyến cáo các người ác bỏ đàng tội, thì nó sẽ phải chết. Nhưng Ta sẽ hỏi tội ngươi về máu nó đã đổ ra" (Ed 3,17-18). Món nợ của Linh mục đối với Chúa là phải làm hết sức mình để cứu đoàn chiên khỏi tội. Vinh quang của Linh mục là được chia sẻ vinh quang của Đức Mẹ và các thánh là những người đã cộng tác với Đức Kitô trong việc cứu con người khỏi tội lỗi.

Cuộc hành hương đến xứ Ars cần phải tìm đến bức tượng nổi tiếng: Cha Gioan Maria Vianney đứng hỏi đường về xứ Ars với em bé chăn chiên. Tôi với Cha Bùi Hoàng (nay đã qua đời) đi tìm, hỏi han và đi hộ hơn 1km leo lên đồi qua những đồi lúa mì chìn vàng những đồi bắp đang xanh màu lá. Tượng được xây trên một khu đất hẹp, sát bên con đường trải nhựa nhỏ lên dốc. Bức tượng ghi dấu một câu chuyện bất hủ. Ngày đến nhận xứ Ars, Cha Vianney đã hỏi em bé chăn chiên một câu như một lời tiên tri linh ứng sau này: “Con hãy chỉ cho cha đường về xứ Ars, cha sẽ chỉ cho con đường về Nước Trời”. Câu này được ghi đậm nét dưới chân bức tượng như một lời nguyện ước của mọi khách hành hương. Ngày xưa, ngài đã chỉ dẫn cho giáo dân xứ Ars đã mất đức tin, bê tha rượu chè, cờ bạc, đàng điếm… được trở về với Chúa, thì ngày nay cũng xin chỉ dẫn cho chúng con biết đường ngay nẻo chính để sau này được trở về Nhà Cha trên trời. Nhìn đôi bàn tay Cha thánh, tôi nghĩ về đôi bàn tay linh mục là đôi bàn tay Thiên Chúa dùng chuyển mang chúc lành bình an từ trời cao đến cho tâm hồn con người. Đôi bàn tay cùng với tâm hồn của linh mục là nhân chứng cho lòng khoan dung của Thiên Chúa giữa con người. Đôi bàn tay và môi miệng của linh mục là phương tiện Thiên Chúa dùng cho việc rao giảng văn hóa phúc âm nước Trời giữa trần gian.

Có một giai thoại rất lý thú về bức tượng này. Nhà điêu khắc Louis Castex (1866-1954) đã chọn anh Gabriel Matagrin (18 tuổi) làm mẫu tạc tượng cha xứ Ars và chọn Antoine Givre (10 tuổi) là con của mình để tạc em bé chăn chiên. Bức tượng rất có thần, ai đến chiêm ngưỡng cũng cảm thấy Cha Thánh hiển hiện sống động, một tay đặt trên vai em bé và một tay chỉ hướng về trời. Có lẽ nhờ lời bầu cử của Thánh nhân mà người đóng vai Cha Thánh, sau này đã đi tu, trở thành giám mục giáo phận Grenoble, cách Lyon 80km: Đức cha Gabriel Matagrin. Còn em bé cũng được Chúa gọi trở thành linh mục chính xứ St. Martin l’Argentière, Cha Antoine Give.

Trên đường về lại nhà thờ, chúng tôi được giới thiệu một nơi đào tạo linh mục có tên là Foyer Sacerdotal Jean-Paul II. Đây là sáng kiến của Đức thánh Cha Gioan Phaolô đệ nhị khi ngài đến xứ Ars. Ngài đã kêu gọi xây dựng ở đây một nơi làm sống dậy tinh thần của Cha Thánh Gioan Maria Vianney. Có khoảng 200 đại chủng sinh thuộc nhiều quốc tịch, trong đó Việt Nam có hơn mười người, thuộc các giáo phận miền Bắc, miền Trung, không có ai thuộc các giáo phận miền Nam. Chủng viện được xây dựng trên một quả đồi dốc thoai thoải, rất khang trang và hiện đại, cách xa giáo xứ chừng 1km.

Hôm nay ngày 4.8, Giáo Hội mừng lễ kính Thánh Gioan Maria Vianney. Ngài đã sống một cuộc đời thánh thiện, toàn tâm toàn lực phụng sự Chúa, phục vụ anh chị em. Ngài ăn uống kham khổ, sống đơn sơ nhiệm nhặt. Ngài hy sinh hãm mình hằng ngày để xin Chúa biến đổi lòng của từng anh chị em giáo dân, giúp họ biết sống thân tình với Chúa, biết thờ phượng Chúa trên hết mọi sự.

Để có được năng lực tốt nhất mà phụng sự Chúa, phục vụ anh chị em của mình, thánh Gioan Maria Vianney hoàn toàn phó thác đời mình trong tay Chúa. Ngài chìm lắng suốt đời trong cầu nguyện. Cả một ngày sống của Gioan Maria Venney là một ngày sống để cầu nguyện. Thánh nhân bắt đầu ngày cầu nguyện của mình từ nửa đêm về sáng, khi mới một giờ đêm. Khi mọi người còn đang yên giấc, thánh nhân đã vào nhà thờ, quỳ trước nhà tạm, thầm thỉ với Chúa, chiêm ngắm Chúa.

Thánh Gioan Maria Vianney đã miệt mài ngồi tòa giải tội. Ngài hầu như đọc được tất cả những điều sâu kín trong lòng người, khiến người ta tìm lại được niềm tin, sự bình an của tâm hồn.

Linh đạo Linh mục chính là nên thánh trong công việc mục vụ hàng ngày. Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI đã long trọng tuyên bố: “Tinh thần của Thánh Gioan Maria Vianney vẫn còn hợp thời, vẫn còn cần thiết cho các linh mục trong cơn khủng hoảng hiện nay”. Hàng chục ngàn linh mục hiện diện trong ngày bế mạc Năm Linh Mục tại quảng trường Thánh Phêrô, cũng như toàn thể linh mục trên thế giới đã được mời gọi: hãy để trái tim của mình đập cùng một nhịp với trái tim của Thánh Gioan Maria Vianney mục tử, trong một thế giới đầy biến động này.

Nguyện xin thánh Gioan Maria Vianney, bổn mạng các linh mục, cầu bầu cùng Chúa cho anh em linh mục chúng con. Amen.

(Xem video: Thăm nơi ở của Cha thánh Gioan Maria Vianey)