Tổng Giáo phận Sài Gòn: Ngày gặp gỡ Thánh Nhạc

“Khi chọn bài hát cho Ca Tiến lễ, có thể dùng Điệp ca Graduale Simplex, hoặc dùng các bản hát khác phù hợp với cử hành phụng vụ, với tính chất của ngày lễ, hay Mùa phụng vụ. Bản văn này phải được Hội đồng Giám mục chuẩn nhận”. Đây là lời Linh mục Rôcô Nguyễn Duy - Trưởng ban Mục vụ Thánh Nhạc TGP Sài Gòn - chia sẻ trong Ngày gặp gỡ Thánh nhạc tại Trung tâm Mục vụ TGP Sài Gòn ngày 09/12/2017.

Lúc 8g30 thứ Bảy, ngày 09/12/2017 tại hội trường Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận - Phòng B102, Trung tâm Mục vụ TGP Sài Gòn: 6 bis Tôn Đức Thắng, Quận 1, TPHCM đã diễn ra Ngày gặp gỡ Thánh Nhạc do linh mục Rôcô Nguyễn Duy - Trưởng ban Mục vụ Thánh Nhạc TGP tổ chức.

Buổi gặp gỡ chung với mục đích tiếp tục chia sẻ và đồng hành với văn kiện “Hướng dẫn Mục vụ Thánh nhạc” do Ủy ban Thánh Nhạc soạn thảo, nay đã được Hội đồng Giám mục Việt Nam chấp thuận cho áp dụng chính thức ngõ hầu thống nhất mục vụ thánh nhạc theo giáo huấn của Giáo Hội.

Trong buổi gặp gỡ có nhạc sĩ Phanxicô – giáo sư Nguyễn Đình Diễn; Nhạc sĩ Minh Tâm – giảng viên Thánh nhạc – Nhạc lý ký xướng âm tại TTMV; và linh mục Rôcô Nguyễn Duy chủ tọa. Có hơn 140 tham dự viên: quý linh mục; quý xơ thuộc các dòng: Nữ tử Bác ái Vinh Sơn, Trinh Vương, Phaolô, Mến Thánh Giá Thủ Đức; các ca trưởng, ca viên và nhạc công của các giáo xứ trong và ngoài giáo phận. Ngoài ra, trong buổi gặp gỡ còn có sự hiện diện của linh mục Matthêu Nguyễn Văn Hiền - Trưởng ban Thánh nhạc Giáo phận Vĩnh Long - và linh mục nhạc sĩ Thái Nguyên.

Khi bước vào hội trường, Ban Tổ chức gửi cho từng tham dự viên một quyển “Xanh trời Noel và Hoan ca phụng vụ”, đĩa CD: “Nhạc khúc Giáng sinh” do linh mục nhạc sĩ Nguyễn Duy biên tập, tờ thông báo “Các lớp nhạc và Thánh nhạc, năm học 2017-2018” và một thiệp mời đến tham dự đêm nhạc Giáng Sinh, tại TTMV TGP Sài Gòn, vào lúc 19g00, thứ Sáu, ngày 15/12/2017.  

Trao đổi

Trong buổi trao đổi, linh mục Rôcô nhắc đến việc:

Ca Tiến lễ (Dâng lễ)  

Chuẩn bị Lễ Phẩm (số 162) trong phần Phụng vụ Thánh Thể - sách “Hướng dẫn Mục vụ Thánh nhạc” (HDMVTT) trang 63, ngài chia sẻ: Khi chọn bài hát cho Ca Tiến lễ, có thể dùng Điệp ca Graduale Simplex, hoặc dùng các bản hát khác phù hợp với cử hành phụng vụ, với tính chất của ngày lễ, hay Mùa phụng vụ. Bản văn này phải được Hội đồng Giám mục chuẩn nhận.

Chọn theo tính chất của ngày lễ:

• Trong ngày lễ Đức Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội, ta ưu tiên chọn theo ngày lễ. Vì đây là lễ trọng. Trong suốt mùa Vọng, duy chỉ có ngày lễ Đức Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội là lễ trọng mà thôi.
   
• Ca Tiến lễ của lễ Mẹ Thiên Chúa là: “Ôi Đức Trinh nữ Maria Mẹ thật diễm phúc và xứng muôn lời ca tụng. Vì từ nơi Mẹ đã phát sinh ra mặt trời Công Chính là Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng con”. Mặc dù không có Bánh và Rượu, nhưng vẫn hát trong Ca Tiến lễ, do phù hợp với tính chất ngày lễ.
   
• Ca Tiến lễ của lễ Vọng Giáng Sinh là: “Hỡi cửa đền, hãy cất cao lên, cao lên nữa, hỡi cửa đền cổ kính, để Đức Vua vinh hiển ngự vào”.

Chọn theo tính chất của mùa Phụng vụ:

Trong Chúa nhật 2 Mùa Vọng, khởi đầu Tin mừng theo thánh Máccô là Hãy dọn đường Chúa đến, thì Dâng lễ ta có thể hát bài Để Chúa Đến (Xin cho lòng chúng con luôn mở rộng chờ mong Chúa đến…). Vì Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI có nói trong cuốn Tinh Thần Phụng Vụ là “Chúng ta phải vượt qua những sự vật hữu hình mà say mến sự vô hình”. Chúng ta dâng lên bàn thờ Chúa mọi vật thọ tạo, những đau khổ khốn cùng của thế giới, đều được Đức Kitô đón nhận.

Ca Tiến lễ được hát như sau: Hoặc luân phiên giữa ca đoàn và cộng đoàn, hoặc luân phiên giữa một ca viên và cộng đoàn, hoặc tất cả do cộng đoàn hát, hay do một mình ca đoàn hát mà thôi.

Âm nhạc và các bí tích khác

Ngài chia sẻ: Các bí tích Khai tâm, rửa tội cho người lớn, rửa tội cho trẻ em mà được diễn ra trong Thánh lễ Chúa nhật, sau bài giảng. Sẽ nhắc nhớ cho chúng ta về Hồng ân Đức tin – là hồng ân quan trọng thứ Hai, sau hồng ân Sự sống.

• Hoặc Thánh lễ có cử hành bí tích Hôn phối: giúp nhắc nhớ cho tất cả các gia đình nhớ lại lời hứa với nhau trước bàn thờ Chúa.
   
• Cử hành bí tích Thêm sức: giúp ta nhớ lại Hồng ân Chúa Thánh Thần.
   
• Khi hát lễ An táng: phải chọn bài hát sao cho diễn tả được Mầu Nhiệm Vượt Qua, Niềm tin Phục sinh. Vì Hội Thánh cử hành Nghi thức An táng để tạ ơn Thiên Chúa về Hồng ân Sự sống Chúa ban cho người đã khuất. Vì thế, Thánh vịnh 121 diễn tả niềm vui, niềm tin tưởng khi về nhà Chúa, có câu “Vui làm sao khi người nói tôi rằng, nào ta tiến lên đền thờ Thiên Chúa…” cũng được chọn để hát Lễ An táng. (Số 223, 224 và 226 sách HDMVTT trang 82)

Giải đáp

Các thắc mắc được đặt từ các vị đại diện các giáo xứ và các dòng tu được linh mục Rôcô giải đáp:

• Thánh vịnh Đáp ca là thành phần trọn vẹn của Phụng vụ Lời Chúa, gắn kết với Bài đọc 1, bài Tin Mừng. Vì thế, ta phải hát đúng như Giáo Hội đã chỉ định.
   
• Hát Alleluia: Sau bài đọc trước bài Tin Mừng, hát Alleluia hay bài nào khác (thay thế chữ Alleluia) do chữ đỏ quy định tùy mùa phụng vụ. (Số 150, 151, 152 và 153 sách HDMVTT trang 59). Có thể thay thế bằng những câu sau: 1. Lạy Chúa Kitô là Ngôi Lời Thiên Chúa, chúng con xin ngợi khen Ngài. Hoặc: 2. Lạy Chúa Kitô ngàn đời vinh hiển, xin chúc tụng và tôn vinh Ngài. Phần này, Ca đoàn hoặc Ca xướng viên có thể xướng trước Alleluia. Còn câu Tung hô thì ca đoàn hoặc Ca xướng viên hát. Xin lưu ý: Alleluia được hát trong các mùa ngoài Mùa Chay.
   
• Trong Kinh nguyện Thánh Thể II, khi chủ tế hát (hoặc đọc) đến câu “Chúng con ca tụng vinh quang Cha và đồng thanh tung hô rằng”, thì nhạc công nhấn liền phím Rê, và đồng thời ca đoàn hát ngay “Thánh! Thánh! Thánh! Chúa là Thiên Chúa các đạo binh. Trời đất đầy vinh quang Chúa…”. Tránh việc nhạc công dạo vài nốt, rồi ca đoàn mới hát.
   
• Sau khi truyền phép, ta có thể dùng một trong ba câu dưới đây để đáp: “Lạy Chúa, chúng con loan truyền Chúa chịu chết, và tuyên xưng Chúa sống lại, cho tới khi Chúa đến” hoặc “Lạy Chúa, mỗi lần ăn bánh và uống chén này. Chúng con loan truyền Chúa chịu chết, cho tới khi Chúa đến” hoặc “Lạy Chúa Cứu Thế, Chúa đã dùng thánh giá và sự phục sinh của Chúa để giải thoát chúng con, xin cứu độ chúng con”. Tuy nhiên, khi chọn bộ lễ nào thì hát xuyên suốt Thánh lễ.
   
• Trong bình ca, không có nhịp, tùy lời ca dài hay ngắn mà dệt nhạc tương ứng. Tuy nhiên, bình ca không phải là hát ê a, mà hát liền hơi, liền tiếng.
   
• Trong câu: “Xin Chúa thương xót chúng con” thì từ quan trọng nhất là “thương xót”. Cho nên, cao độ giữa “Chúa” và “xót” bằng nhau: nhấn mạnh chữ “thương xót”.

Xen kẽ giữa giờ giải lao, có sự góp mặt của các ca sĩ Công giáo: Ngọc Mai, Thanh Sử, Hoàng Kim và Khắc Thiệu.

Trước khi kết thúc buổi gặp gỡ, nhạc sĩ Phanxicô đã thay mặt các tham dự viên gửi lời chúc Mùa Vọng sốt sắng và Giáng Sinh Bình an Hạnh phúc đến linh mục Rôcô.

Buổi gặp gỡ kết thúc lúc 11g30, sau khi dâng lời kinh cảm tạ Thiên Chúa cho buổi Gặp gỡ Thánh nhạc được tốt đẹp, mọi người cùng hát lên “Này chính Chúa đã sai tôi đi, sai tôi đi loan báo Tin Mừng. Này chính Chúa đã thánh hiến tôi, sai tôi đi, Ngài sai tôi đi…” và ra về với tâm tình được Chúa sai đi.

Vài điều linh mục Rôcô nhắc riêng:

• Đối với lễ Đức Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội: Thánh vịnh Đáp ca không phải là kinh Magnificat, nên không được hát “Linh hồn tôi dâng lời ngợi khen Thiên Chúa…”.
   
• Ta phải tuân theo cấu trúc của Thánh lễ.
   
• Phụng vụ luôn luôn có tính huấn giáo. Vì thế, trong Thánh lễ Hôn phối, cô dâu và chú rể không nên đọc Bài đọc. Tốt hơn, nên để người khác đọc, và cô dâu chú rể là người lắng nghe lời Chúa dạy.
   
• Các ca trưởng phải thận trọng khi chọn bài hát trên Internet.