Trắng trắng đen đen

Chuyện thời sinh viên

Vào năm thứ II đại học, giờ học môn Luận lý học (logic) hôm ấy thật sôi nổi khi thầy giáo áp dụng phương pháp hỏi-đáp để truyền đạt nhận thức và lập luận.

Thầy hỏi: Trái nghịch với màu trắng là màu gì?

Đa số sinh viên thinh lặng trước câu hỏi mà đáp án khá là dễ, vì còn ngần ngừ tự hỏi không biết thầy có gài bẫy chăng?! Vài phút trôi qua, cuối cùng cũng có người lên tiếng: Thưa thầy, đó là màu đen!

Thầy: Cả lớp thưởng cho bạn vừa trả lời một tràng vỗ tay đi nào! (Tiếng vỗ tay rộn ràng vang lên). Và, ngược với màu đen là màu...?

Lúc này, khi giọng thầy đang kéo dài chữ “màu...” thì cả lớp chẳng ai bảo ai đồng thanh “điền vào chỗ trống” ngay lập tức: ...Trắng!

Thầy: Cả lớp cùng vỗ tay cho nhau nào! (tiếng vỗ tay càng rộn ràng và hoành tráng hơn lúc trước nữa).

Ngay khi ấy, thầy mỉm cười: Vỗ tay là khen các em can đảm và nhiệt tình trong học tập, nhưng thực ra hai câu trả lời của các em đều... trật cả!

Đến lượt thầy cười, nhưng chỉ mình thầy thôi, còn cả lớp ngơ ngác: sao lạ nhỉ? Trắng phải nghịch với đen chứ? Đen là sự đối kháng của trắng mà!

Thầy đưa ra đáp án: Trong luận lý học, đối nghịch (hay mâu thuẫn) của màu đen là màu không đen, và nghịch với màu trắng chính là màu không trắng!

Chuyện hôm nay

Đến thăm Thánh Thất Sài Gòn hôm ấy là hơn 60 nữ tu sinh viên thuộc các Hội Dòng Mến Thánh Giá. Đa số các chị mặc tu phục màu đen huyền diệu. Đón tiếp các học viên là những người Bạn Cao Đài mang đạo phục trắng tinh khôi.

Nhưng điều khiến tôi quan tâm và lưu ý nhất chính là thái độ của những người mang hai sắc màu y phục tương phản nhau!

Tôi nghĩ họ sẽ có thái độ dè dặt, cẩn trọng trong cuộc trò chuyện lần đầu tiên này. Nhưng trái với dự đoán của bản thân, cả đôi bên chuyện trò - trao đổi cá nhân lẫn tập thể - với nhau thật cởi mở và chân tình. Cứ nhìn những nụ cười tươi nở thường trực trên gương mặt họ, thấy những ánh mắt thân thiện và nghe cuộc trao đổi nhiệt tình về chuyện nhà đạo giữa họ, là tôi lại cười thầm về những suy đoán khác hẳn với thực tế mình chứng kiến.

Và tôi còn cười mình nhiều hơn nữa, khi nhớ lại bài học thời sinh viên thuở nào. Xem ra tôi vẫn chưa thấm nhuần bài học ngày đó: Trò vẫn đinh ninh Đen Trắng phải rạch ròi, đã Đen thì không thể đội trời chung với Trắng, và ngược lại. 

Thầy đã gắng công giải thích cho trò hiểu và cũng mong phá vỡ định kiến của trò về quan niệm đối kháng cứng ngắt, về những chuyện tưởng chừng như mâu thuẫn trong cuộc sống thường nhật. Thầy mong truyền thụ cho trò một cái nhìn khoáng đạt, cởi mở và bớt gay gắt hơn về những con người và sự kiện mà trò vẫn cho là trái nghịch với nếp nghĩ cùng cách cư xử của mình: trắng không phải là đối nghịch với đen! Trắng Đen vẫn có thể chung sống hài hòa và hơn nữa, cùng nhau làm phong phú hóa cuộc đời này!

Hình ảnh thân thiện của những tu sĩ và đạo hữu mang màu áo khác nhau càng giúp tôi xác tín vào bài học năm xưa và thấm thía hơn lời dạy của thầy. Ngay lúc ấy, lời hát Kinh Hòa Bình được cất vang lên lòng tôi lâng lâng theo từng cung nhạc và ngây ngất với ý nghĩa của ca từ:

“Vì chính khi hiến thân là khi được nhận lãnh, chính lúc quên mình là lúc gặp lại bản thân.
Vì chính khi thứ tha là khi được tha thứ, chính lúc chết đi là khi vui sống muôn đời.”

Những cặp từ xem ra mâu thuẫn nhau lại được kết hợp hài hòa đáng yêu: cho đi là nhận lãnh; từ bỏ cái tôi ích kỷ, hèn mọn thì gặp được chính cái tôi mới mẻ, quảng đại, sáng tươi; khi nhắm mắt xuôi tay lại là lúc vui sống muôn đời!

Đẹp thay buổi hội ngộ giữa quý đạo hữu hai tôn giáo; thật hay khúc hòa ca huynh đệ của những người mang niềm tin khác nhau, nhưng tương liên với nhau trên hành trình hướng về Chân – Thiện – Mỹ. Đẹp thay những người đang sống lý tưởng cao rao Tình Yêu của Đấng Tối Cao cho nhân sinh!