Hiệp sống tin mừng: Chúa nhật 25 Thường niên năm C

Am 8,4-7 ; 1 Tm 2,1-8 ; Lc 16,1-13

KHÔN NGOAN TRONG VIỆC SỬ DỤNG TIỀN CỦA

I.HỌC LỜI CHÚA

1. TIN MỪNG: Lc 16,1-13

(1) Đức Giê-su còn nói với các môn đệ rằng: “Một nhà phú hộ kia có một người quản gia. Người ta tố cáo với ông anh này đã phung phí của cải nhà ông. (2) Ông mới gọi anh ta đến mà bảo: “Tôi nghe người ta nói gì về anh đó? Anh hãy phúc trình về công việc quản lý của anh. Vì từ nay anh không được làm quản gia nữa”. (3) Người quản gia liền nghĩ bụng: Mình sẽ làm gì đây? Vì ông chủ đã cắt chức quản gia của mình rồi. Cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổ ngươi. (4) Mình biết phải làm gì rồi, để sau khi mất chức quản gia, sẽ có người đón rước mình về nhà họ !”. (5)  Anh ta liền cho gọi từng con nợ của chủ đến, và hỏi người thứ nhất: “Bác nợ chủ tôi bao nhiêu vậy?”(6) Người ấy đáp: “Một trăm thùng dầu Ô-liu”. Anh ta bảo: “Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôi”. (7) Rồi anh ta hỏi người khác: “Còn bác, bác nợ bao nhiêu vậy?” Người ấy đáp: “Một ngàn thùng lúa” Anh ta bảo: “Bác cầm lấy biên lai của bác đây, viết lại tám trăm thôi”. (8) Và ông chủ khen tên quản gia bất lương đó đã hành động khôn khéo. Quả thế, con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xử sự với người đồng loại. (9) Phần Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền bạc, họ sẽ đón rước anh em vào nơi ở vĩnh cửu. (10) Ai trung tín trong việc rất nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn. Ai bất lương trong việc rất nhỏ, thì cũng bất lương trong việc lớn. (11) Vậy nếu anh em không trung tín trong việc sử dụng tiền của bất chính, thì ai sẽ tín nhiệm mà giao phó của cải chân thật cho anh em? (12) Và nếu anh em không trung tín trong việc sử dụng của cải của người khác, thì ai sẽ ban cho anh em của cải dành riêng cho anh em? (13) Không gia nhân nào có thể làm tôi hai chủ. Vì hoặc ghét chủ này mà yêu chủ kia. Hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh dể chủ nọ. Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được”.

2. Ý CHÍNH: Bài Tin mừng hôm nay dạy các môn đệ phải khôn ngoan, biết nhìn xa để chuẩn bị cho tương lai sau này. Đức Giê-su kể câu chuyện về một quản gia bất lương, đã lợi dụng những giờ phút cuối khi đang còn giữ chức quản lý, để làm ơn cho các con nợ của chủ bằng cách hạ thấp số nợ của họ xuống, với hy vọng sau này khi anh bị mất việc thì họ sẽ đền ơn đón anh về nhà họ. Cuối cùng Chúa dạy phải dùng tiền của gian dối mà mua lấy bạn hữu, để khi giờ chết đến bị mất hết tiền bạc, thì họ sẽ đón tiếp ta vào chốn an nghỉ đời đời.

3. CHÚ THÍCH:

- C 1-4: + Một nhà phú hộ kia có một người quản gia: Theo luật Do thái thì người quản gia không phải thuộc hạng tôi tớ được trả lương. Anh ta có quyền thay mặt chủ lo liệu mọi sự. Trường hợp viên quản gia làm thất thoát tiền bạc của chủ, luật pháp cũng không có biện pháp nào bắt anh ta phải hoàn lại của cải đã bị thất thoát. Hình phạt cùng lắm chỉ là sa thải, kèm theo bị mất uy tín mà thôi. Sau khi nhận được giấy sa thải, người quản gia sẽ phải tính sổ sách, liệt kê tài sản. Trong thời gian này, người quản gia vẫn là đại diện cho chủ, và được hành động nhân danh chủ. Trong bài dụ ngôn, việc người quản gia sắp mất việc đã dùng tài sản của chủ để gây thiện cảm với các con nợ hầu làm lợi cho mình. Có thể nói anh ta đã "mượn đầu heo nấu cháo"! Nhưng anh cũng thật khôn khéo biết lợi dụng thời gian ngắn tại chức để làm ơn cho các con nợ của chủ, hy vọng khi bị mất chức anh sẽ được họ đền ơn giúp đỡ lại cho anh.

- C 5-7: + Một trăm thùng dầu: Thùng dầu là đơn vị chứa khoảng từ 21 đến 45 lít. + Một ngàn thùng lúa: Thùng lúa hay giạ lúa, một đơn vị có số lượng lớn gấp 10 lần thùng dầu nói trên.

- C 8-10: + Ông chủ khen tên quản gia bất lương đó đã hành động khôn khéo: Ông chủ khen việc anh quản gia chuẩn bị cho tương lai là hành động khôn khéo. + Con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xử sự với người đồng loại: Con cái đời này ám chỉ những kẻ thuộc về thế gian. Con cái ánh sáng là những người thuộc về Nước Trời. Con cái thế gian thường bén nhậy trong việc tìm kiếm tiền bạc vật chất, đang khi con cái Nước Trời lại thường khờ dại, không biết xử dụng ơn Chúa để lo cho mình được hưởng ơn cứu độ. + Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè: Các môn đệ là con cái sự sáng, cũng phải biết khôn khéo để dùng tiền bạc mà mua lấy bạn hữu. Tiền của bất chính trong câu này không có nghĩa là có nguồn gốc bất chính như trộm cắp gian tham, nhưng bất chính vì tiền bạc thường làm cho người ta ra hư hỏng. Hãy sử dụng nó để giúp đỡ người nghèo, tức là biến nó trở thành đồng tiền có giá trị ở đời sau. + Ai trung tín trong việc rất nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn: Tiền của là một vật để trắc nghiệm lòng trung tín. Ở đây Đức Giê-su dạy môn đệ phải trung thành trong việc nhỏ là sử dụng tiền bạc, để biến đồng tiền ấy trở thành của cải chân thật có giá trị lớn lao ở đời sau (x. Mt 25,21; Lc 19,17).

- C 11-13: + Không gia nhân nào có thể làm tôi hai chủ: Đức Giê-su nhân cách hóa tiền bạc vật chất vì nó có thể sai khiến người ta như một tà thần. Kiểu nói “làm tôi” ở đây mang ý nghĩa “lụy phục”, “phượng thờ”, làm cho tiền của trở thành tà thần đối nghịch với Thiên Chúa. Vì thế Đức Giê-su đòi các môn đệ phải dứt khoát chọn tôn thờ một mình Thiên Chúa thay vì vừa tôn thờ Thiên Chúa vừa tôn thờ tiền của.

4. CÂU HỎI: 1) Tại sao người quản gia bị đánh giá là bất lương? 2) Đức Giê-su muốn các môn đệ của Người noi gương khôn khéo của người quản gia kia thế nào? 3) Khi nói: “Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè”, phải chăng Đức Giê-su dạy các tín hữu dùng tiền lừa đảo trộm cắp hay tham nhũng để giúp đỡ kẻ nghèo? 4) Khi nào tiên bạc trở thành ông chủ? Ta phải làm gì để biến nó nên đầy tớ của ta? 5) Tiền bạc sẽ đem lại hậu quả thế nào một khi trở thành ông chủ?

II.SỐNG LỜI CHÚA

1. LỜI CHÚA: “Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi tiền của được” (Lc 16,13b).

2. CÂU CHUYỆN:

1) MỘT NGƯỜI QUẢN LÝ KHÔN NGOAN VÀ TRUNG THÀNH

Mạnh Thường Quân nhà giàu, cho vay mượn nhiều. Một hôm sai Phùng Nguyên sang đất Tiết đòi nợ. Trước khi đi, Phùng Nguyên hỏi: “Ngài có muốn mua gì không?”. Mạnh Thường Quân trả lời: “Ngươi xem thứ gì nhà chưa có thì mua”. Khi đến đất Tiết, Phùng Nguyên cho gọi dân tới bảo rằng: “Các ngươi nợ bao nhiêu, Mạnh Thường Quân đều cho cả”. Rồi chẳng tính vốn lời, đem văn tự ra đốt sạch. Khi trở về, Phùng Nguyên nói với Mạnh Thường Quân: “Nhà ngài không thiếu gì, có lẽ chỉ thiếu ơn nghĩa. Tôi đã trộm mua ở đất Tiết cho ngài rồi. Tôi chắc là đẹp ý ngài”. Về sau Mạnh Thường Quân bị bãi quan, về ở đất Tiết. Dân ở đấy nhớ ơn xưa ra đón rước đầy đường. Mạnh Thường Quân ngoảnh lại bảo Phùng Nguyên: “Đó hẳn là cái ơn nghĩa mà ông đã mua cho tôi ngày trước”.

Người quản lý trong bài Phúc Âm hôm nay khôn ngoan nhưng không trung thành. Khôn ngoan nhanh nhẹn, trong một thời gian ngắn đã tìm ra phương thế chuẩn bị cho tương lai. Nhưng ông ta đã không trung thành vì ông đã phung phí, làm hại tài sản của chủ.

Khi khen người quản lý này khôn khéo, Chúa Giêsu không khen ngợi tính gian giảo, thiếu trung thực của ông. Người chỉ khen ngợi sự thông minh nhạy bén của ông. Người ước mong con cái sự sáng cũng biết thông minh nhạy bén trong việc tìm kiếm Nước Trời.

2) ĐẠO SĨ THAM TIỀN:

Có một nhà giàu kia đã mời mấy vị đạo sĩ tới nhà lập đàn để giải trừ tai nạn. Trong số đó có một đạo sĩ có tính tham lam, muốn một mình được hưởng trọn số tiền công của chủ nhà, nên đã  nhận đứng ra bao thầu trọn gói việc lập đàn cúng bái. Sau đó ông ta một mình làm việc ngày đêm không hề ngơi nghỉ. Cứ như thế đến ngày thứ ba thì bị kiệt sức, ông ta tự nhiên bất tỉnh ngã vật ra đất. Chủ nhà sợ ông đạo sĩ chết ở nhà mình thì mang hoạ, liền thuê mấy người lao công đến khiêng ông về miếu với giá 100 đồng. Đạo sĩ nghe chủ nhà trao đổi như vậy, dù đang kiệt sức nhưng vẫn cố ngước đầu lên thì thào như sau: “Ông chủ đừng mất công thuê người khiêng cáng cho tôi làm chi. Cứ đưa 100 đồng tiền thuê cáng ấy cho tôi. Tôi sẽ tự bò về miếu cũng được mà !”

3) THÀ BỊ CHỘT MẮT CÒN HƠN MẤT TIỀN CHỮA TRỊ:

Bác sĩ A.J. Gordon kể: ngày nọ, có một ông nhà giầu keo kiệt đến khám mắt. Sau khi khám, bác sĩ cho biết ông ta phải chữa trị cả hai mắt, nếu không muốn bị mù. Ông ta liền hỏi :

- Giá chữa trị mỗi con mắt là bao nhiêu?

- Là 100 đôla. Bác sĩ trả lời.

Nghe vậy, ông nhà giầu thừ người ra suy nghĩ một lúc. Sau đó ông ta nói với bác sĩ: "Tôi yêu cầu bác sĩ chỉ chữa cho tôi một mắt với giá 100 đôla thôi. Vì tôi nghĩ: chỉ cần một mắt cũng có thể thấy đường và đếm được tiền rồi. Còn chữa hai mắt tốn tới 200 đôla. Đối với tôi như thế là tốn phí quá nhiều!”

4) KHÁC BIỆT GIỮA HAI TẤM KÍNH:

Một lần kia có một người giàu có nhưng keo kiệt đến gặp vị giáo trưởng xin ban phép lành cho mình. Vị giáo trưởng đón tiếp ông nhà giàu cách thân thiện và đưa ông ta vào phòng khách. Rồi giáo trưởng dẫn ông đến bên cửa sổ có lớp cửa kính trong suốt bảo vệ và nói: “Ông hãy nhìn ra ngoài đường và nói cho tôi biết ông đã nhìn thấy gì”.

- “Tôi thấy nhiều người đi qua, đi lại”.- Ông nhà giàu đáp.

Tiếp đến vị giáo trưởng dẫn ông nhà giàu đến đứng trước một chiếc gương soi lớn và nói: “Ông hãy nhìn vào tấm gương và cho biết ông thấy gì”.

- “Tôi thấy khuôn mặt của tôi”.- Ông nhà giàu đáp.

Giáo trưởng liền nói: “Tấm gương soi do được phủ một lớp bạc ở mặt sau kính, nên khi ông nhìn vào gương, ông sẽ không thấy ai khác ngoài chính mình”.

Cũng vậy, những ai coi trọng tiền bạc sẽ trở thành ích kỷ và làm mọi việc vì mình.

5) CHỈ MUA ĐƯỢC BẰNG LOẠI “TIỀN CHO ĐI” MÀ THÔI:

Một người kia suốt đời chỉ biết thu gom tiền bạc chứ không chịu chi ra, nên ông ta ngày một giàu thêm. Rồi một hôm ông ta bị đau nặng sắp chết. Trước khi nhắm mắt, ông cho gọi vợ con lại bên giường và trăn trối như sau: “Khi tôi chết, bà nó hãy đem tất cả số vàng tôi đã dành dụm bấy lâu bỏ vào trong quan tài cho tôi, vì tôi sẽ cần dùng tới nó trong thế giới bên kia”. Sau khi ông ta chết, vợ ông đã làm y như lời trăn trối của ông. Trên đường về thế giới bên kia phải đi ngang qua một cái chợ, ông nhà giàu ghé vào xem và thấy người ta mua bán nhiều thứ rất ngon, giống như các chợ dưới trần gian. Ông ta chỉ vào một ký thịt bò tươi và hỏi cô bán hàng giá bao nhiêu. Cô ta trả lời: “Giá một đồng”. Ông nghĩ bụng: “Rẻ thật !”. Ông lại quay sang hỏi nhiều món hàng khác đang bày bán chung quanh, và vật gì giá cũng chỉ một đồng. Ông nhẩm tính với số tiền mang theo khi chết ông sẽ có thể sống sung sướng trong cả ngàn năm nữa. Nhưng đến khi trả tiền để lấy hàng, ông nhà giàu bỡ ngỡ khi người bán không chịu nhận đồng tiền của ông. Cô ta nói với ông rằng: “Ở đây chỉ xài loại “tiền cho đi” mà thôi ! Còn tiền của ông là loại “tiền thu vào”, không có giá trị thanh toán !” Bấy giờ ông nhà giàu rất buồn rầu và thất vọng, vì tiền của bấy lâu nay ông ky cóp giờ chẳng còn chút giá trị nào cả !

Câu chuyện trên cho thấy: Chỉ những “đồng tiền cho đi” mới là “đồng tiền để dành” có giá trị thanh toán ở đời sau và mang lại hạnh phúc Nước Trời đời đời cho ta.

3. SUY NIỆM:

Về giá trị của đồng tiền, có người đã phát biểu: “Tiền bạc có thể mua được vỏ bọc bên ngoài nhưng không mua được cốt lõi bên trong; Có thể mang lại cho bạn thức ăn nhưng không mang sự ngon miệng; Có thể cung cấp thuốc men nhưng không mang lại sức khỏe; Có thể giúp bạn phương tiện để giao tiếp nhưng không mang lại bạn bè; Có thể đem cho bạn những người giúp việc nhưng không mang lại lòng trung tín; Có thể mang đến lạc thú xác thịt nhưng không mang lại hạnh phúc thực sự”. (Henrik Ibsen). Trong Tin Mừng hôm nay Đức Giê-su cũng dạy môn đệ về việc khôn ngoan sử dụng tiền của đời này qua dụ ngôn người quản gia như sau:

1) Sự khôn khéo của người quản gia:

- Một người quản gia kia được chủ trao trách nhiệm quản lý việc nhà, và đại diện chủ trong việc làm ăn buôn bán. Tuy nhiên, anh ta đã lợi dụng sự tín nhiệm của ông chủ để làm bậy: Thay vì làm lợi cho gia chủ, anh ta lại cắt xén tiền bạc của chủ để làm lợi cho mình. Cuối cùng việc làm bất chính của anh đã bị phát hiện. Ông chủ cho gọi anh ta đến mà bảo: “Tôi nghe người ta nói gì về anh đó? Anh hãy báo cáo về công việc quản lý của anh. Vì từ nay anh không được làm quản gia nữa” (Lc 16,2).

- Trước nguy cơ bị sa thải, anh quản gia liền suy tính: “Cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổ ngươi. Mình biết phải làm gì rồi, để sau khi mất chức quản gia, sẽ có người đón rước mình về nhà họ !” (Lc 16, 3-4). “Cái khó ló cái khôn”,  trong thời gian tại chức vắn vỏi này, anh đã lợi dụng quyền đại diện chủ để xử lý mọi việc có lợi cho mình, bằng cách giảm số nợ cho các con nợ của chủ: Từ một trăm thùng dầu Ô-liu anh hạ xuống còn năm chục; Từ một ngàn giạ lúa hạ xuống còn tám trăm (Lc 16, 5-7)… Qua lối hành xử “ích kỷ hại nhân” này, anh hy vọng sẽ được các con nợ của chủ đền ơn giúp đỡ lại cho anh khi anh bị mất chức quản gia. Đức Giê-su đã khen anh quản gia này đã hành động khôn khéo khi biết dùng tiền bạc của chủ để làm lợi cho mình.

2) Khôn ngoan trong việc sử dụng tiền của: Đức Giê-su không khen anh quản gia về hành động gian dối và ích kỷ, nhưng khen thái độ khôn ngoan biết tiên liệu của anh ta khi sử dụng tiền bạc của chủ tạo thêm bạn hữu cho mình. Người dạy môn đệ: “Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họ sẽ đón rước anh em vào nơi ở vĩnh cửu” (Lc 16,9); Người cũng dạy môn đệ phải khôn ngoan khi sử dụng tiền của đời này. Hãy biến đồng tiền trở thành đầy tớ thay vì thành ông chủ của mình. Vì “Đồng tiền sẽ là một người đầy tớ tốt, nhưng lại là một ông chủ xấu”. Cuối cùng Đức Giê-su còn dạy người ta không được làm tôi hai chủ: “Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, lại vừa làm tôi tiền của được” (Lc 16,13).

3) Học sống Lời Chúa hôm nay:

a- Đừng lười biếng, nhưng hãy chăm chỉ làm việc: Thánh Phao-lô đã dạy các tín hữu thời Hội Thánh sơ khai chăm chỉ làm việc chứ đừng ăn không ngồi rồi như sau: “"Khi còn ở với anh em, chúng tôi đã chỉ thị cho anh em: ai không chịu làm thì cũng đừng ăn! Thế mà chúng tôi nghe nói: trong anh em có một số người sống vô kỷ luật, chẳng làm việc gì, mà việc gì cũng xen vào. Nhân danh Chúa Giê-su Ki-tô, chúng tôi truyền dạy và khuyên nhủ những người ấy hãy ở yên mà làm việc, để có của nuôi thân. Phần anh em, hãy làm việc thiện, đừng sờn lòng nản chí!” (2 Tx 3,10-13). Chỗ khác ngài cũng dạy họ hãy biết chia sẻ của cải làm ra: “Hãy chịu khó dùng đôi tay của mình mà làm ăn lương thiện, để có gì chia sẻ với người túng thiếu” (Ep 4,28 b).

b- Hãy làm chủ chứ đừng làm đầy tớ cho tiền bạc ?: Mỗi người chúng ta hãy tự hỏi mình: Tôi hiện đang làm chủ hay làm đầy tớ cho đồng tiền?

Tôi sẽ là chủ của đồng tiền nếu tôi sẵn sàng chia sẻ tài sản của mình cho tha nhân, sẵn sàng cho vay mượn, sẵn sàng trả lại cho chủ của những gì không phải của mình. Rồi khi bị mất tiền do bị mất cắp hay làm ăn thua lỗ, tối sẽ không quá tiếc nuối, chẳng còn thiết tha chu toàn các việc đạo đức với Chúa và các bổn phận với gia đình hay tập thể !

Tôi sẽ trở thành đầy tớ cho đồng tiền nếu tôi luôn nghĩ đến nó, thích mang ra đếm đi đếm lại nhiều lần trong ngày; Năng đề cập đến tiền bạc trong câu chuyện và đề cao sức mạnh vạn năng của nó; Có thái độ tôn trọng đồng tiền hơn các giá trị khác; Sẵn sàng làm bất cứ việc gì dù phi pháp hay gian dối bất công … miễn sao có nhiều tiền.

c- Hãy thu tích cho mình loại tiền “cho đi” hơn là tiền “thu vào”: Nên nhớ rằng: Chúng ta sẽ không trở nên giàu có trước mặt Thiên Chúa với những đồng tiền “thu vào”, nhưng là với những đồng tiền “cho đi”. Chỉ khi biết quảng đại ban phát của cải cho những kẻ thiếu thốn, chúng ta mới thực là những người quản gia trung tín và khôn ngoan biết làm theo ý chủ. Chỉ khi biết coi tiền của là phương tiện phục vụ tha nhân, chúng ta mới chứng tỏ mình là tôi trung của Thiên Chúa.

Các Rabbi Do thái có lời khuyên như sau: “Kẻ giàu giúp kẻ nghèo ở đời này, nhưng kẻ nghèo sẽ giúp kẻ giàu ở đời sau”. Thánh Am-bro-si-ô cũng nói: “Bụng của người nghèo, nhà của bà goá, miệng của trẻ nhỏ là những kho vựa tồn tại mãi muôn đời.” Người Do thái tin rằng của bố thí cho kẻ nghèo được ghi vào trương mục đời sau của kẻ cho.

Do đó, sự giàu có thật sự của con người không hệ tại ở những gì họ đang nắm giữ, nhưng là những gì họ biết cho đi. 

4. THẢO LUẬN: 1) Hiện giờ bạn đang làm chủ hay làm tôi cho đồng tiền? 2) Bạn cần làm gì để tiền bạc trở thành đầy tớ phục vụ đắc lực cho các nhu cầu chính đáng của bạn và của tha nhân?

5. NGUYỆN CẦU:

LẠY CHÚA GIÊ-SU. Lời Chúa hôm nay lưu ý chúng con về cách sử dụng tiền bạc của cải trần gian: Chúa muốn chúng con phải phụng sự một mình Thiên Chúa, phải khôn khéo để biến tiền bạc đời này trở thành đồng tiền có giá trị cứu độ ở đời sau. Xin giúp chúng con dứt khoát nói “không” với các cám dỗ đi tìm kiếm những đồng tiền bất chính, nhưng biết quảng đại chia sẻ những gì mình có cho kẻ nghèo đói, hầu nên môn đệ đích thực của Chúa và hy vọng sẽ được hưởng hạnh phúc Nước Trời đời sau.

X) HIỆP CÙNG MẸ MA-RI-A.- Đ) XIN CHÚA NHẬM LỜI CHÚNG CON