Học hỏi Phúc âm: Chúa nhật 23 Thường niên năm A

Mt 18, 15-20

1. Đoạn Tin Mừng này nằm ở chương nào của Tin Mừng Mát-thêu ? Đoạn nào đi trước nó, đoạn nào đi sau nó ? Đọc Mt 18,12-14 và Mt 18,21-35.
2. Đọc Mt 18,15. “Nếu người anh em của anh phạm tội…” Tội này có phải là tội nặng không ?
3. Đọc Mt 18, 15-17 bạn thấy tiến trình sửa lỗi gồm những bước nào ?
4. Đọc Mt 18,15. Đâu là mục đích của việc sửa lỗi cho người anh em ? Giúp sửa lỗi là giúp người ấy làm gì ?
5. Đọc Mt 18,16. Tại sao trong lần gặp gỡ thứ hai lại phải “đem theo một hay hai người đi với mình” để gặp người phạm tội ?
6. Trong Mt 18,17 “Giáo Hội” (ekklêsia) phải được hiểu theo nghĩa nào ? Có khác với “Giáo Hội” ở Mt 16, 18 không ?
7. Bạn có thể tìm thấy những câu tương tự với câu Mt 18, 18 ở đâu ? Đọc Mt 16, 19b; Ga 20, 23. Có gì khác biệt không trong những câu trên không ?
8. Đọc Mt 18,20. Sự hiện diện của Chúa Giêsu trong các nhóm cầu nguyện có giúp gì cho việc sửa lỗi được bàn ở trên không ?

GỢI Ý SUY NIỆM: Nơi nào, lúc nào, cũng có những người hay làm gương xấu, gây bất hòa, đổ vỡ... Những người đó có mặt trong gia đình, trong công ty, trong giáo xứ của bạn. Bài Tin Mừng hôm nay có cho giúp bạn biết cách góp ý, sửa lỗi cho họ không ?

PHẦN TRẢ LỜI

1. Đoạn Tin Mừng Mt 18,15-20 về việc sửa lỗi anh em nằm ở chương 18 của Tin Mừng Mát-thêu. Đây là Bài Giảng của Đức Giêsu về đời sống cộng đoàn của người Kitô hữu trong Giáo Hội. Đoạn này nằm ở giữa hai đoạn Tin Mừng khác. Đoạn trước nói về việc Thiên Chúa Cha không muốn cho một ai bị hư mất, vì Ngài quý cả con chiên đi lạc (Mt 18,12-14). Đoạn sau nói về việc Đức Giêsu đòi phải tha thứ vô giới hạn cho anh em trong cộng đoàn (Mt 18,21-35). Như thế việc sửa lỗi anh em phải được làm trong tình huynh đệ. Sửa lỗi anh em không phải là vì mình không muốn tha thứ cho người anh em, nhưng vì mình quý một người anh em đang đi lạc, và muốn đưa người đó trở về lại cộng đoàn.
2. Tội ở Mt 18,15 phải được hiểu là tội nặng, gây hại lớn cho một cá nhân hay cộng đoàn. Có những tội mà Đức Giêsu đòi ta phải tha đến bảy mươi lần bảy (Mt 18,22), nhưng cũng có những tội nghiêm trọng, cần ngăn chặn để tránh những hậu quả tai hại ảnh hưởng đến một cá nhân hay cả cộng đoàn. Chúng ta đã nghe Đức Giêsu nói đến tội “làm cớ cho một trong những kẻ bé mọn đang tin Thầy đây phải sa ngã…” (Mt 18,6). Ngài đã tỏ ra dứt khoát và cứng rắn trong việc không để cho chuyện ấy xảy ra, vì Ngài quý từng người bé mọn trong cộng đoàn (Mt 18,10).
3. Khi đọc Mt 18,15-17 ta thấy việc sửa một lỗi nặng của người anh em gồm ba bước. Bước một, gặp gỡ riêng tư giữa người sửa lỗi với người phạm lỗi. Bước hai, gặp gỡ giữa một nhóm hai hay ba người với người phạm lỗi. Bước ba, gặp gỡ giữa cộng đoàn Giáo Hội với người phạm lỗi. Nếu trong cả ba lần gặp gỡ có tính huynh đệ, người phạm lỗi đều “từ chối không nghe” (Mt 18,16.17), thì lúc đó mới sử dụng đến biện pháp cuối cùng là “coi người đó như một người dân ngoại hay một anh thu thuế”, nghĩa là không coi người đó là thành viên của Giáo Hội nữa. Tuy nhiên, ngay cả khi bị cắt đứt như thế, những cánh cửa vẫn mở để người phạm lỗi trở về, vì trong thực tế, Đức Giêsu vẫn đến với dân ngoại và người thu thuế (x. Mt 8,5-13.28-34; 9,9; 15,21-28).
4. Mục đích của việc sửa lỗi anh em trong cộng đoàn của mình được nói đến trong Mt 18,15. Câu này hai lần nói đến từ “anh em” (adelphos), điều đó cho thấy đây là chuyện cần giải quyết giữa hai thành viên trong một cộng đoàn. Nếu người phạm lỗi chịu “lắng nghe” ngay từ lần gặp gỡ riêng tư đầu tiên với anh, thì “anh đã chinh phục được người anh em của anh.” Lắng nghe ở đây có nghĩa là nhận mình sai, ăn năn và muốn sửa mình. Thật ra cuộc gặp gỡ này không nhằm mục đích “chinh phục” cho bằng là “giữ lại được” người anh em, không để mất người ấy (xem động từ kerdainô ở Mt 25,16; Mc 8,36). “Giữ được” người anh em là giúp người ấy nhận lỗi, làm hòa với người đã bị xúc phạm, làm hòa với Giáo Hội và làm hòa với Thiên Chúa. Vậy mục đích của cuộc gặp gỡ không phải là để kết án hay bêu riếu, nhưng là để cứu vãn và chữa lành.
5. Theo sách Đệ nhị luật 19,15, muốn kết tội ai thì cần có hai hay ba nhân chứng, như thế mới hợp luật. Ở Mt 18,16, Đức Giêsu cũng đòi người sửa lỗi đem theo một hay hai người nữa, như vậy sẽ có đủ hai hay ba nhân chứng. Tuy nhiên, mục đích ở đây không phải để kết tội, nhưng là để người phạm tội ý thức được sự trầm trọng của tội mình. Có thể nhóm hai hay ba người này sẽ cho người phạm tội thấy những bằng chứng khách quan về tội người ấy đã phạm, nếu người ấy cứ ngoan cố.
6. Nếu người ấy không chịu nghe nhóm hai hay ba người, thì cuối cùng phải “nói với Giáo Hội.” Giáo Hội (ekklêsia) ở đây là Giáo Hội địa phương, khác với Giáo Hội phổ quát được Đức Giêsu giao cho Phêrô ở Mt 16,18. Đưa người ấy ra trước Giáo Hội không phải để kết tội hay phán xét, nhưng là cho người ấy một cơ hội cuối cùng để nhận tội và làm hòa với các bên, bởi lẽ tội của người ấy ảnh hưởng đến cả Giáo Hội. Chỉ khi từ chối cơ hội này, lúc ấy người ấy mới bị hình thức kỷ luật này, đó là cắt đứt khỏi Giáo Hội, không còn là thành phần của Giáo Hội nữa, tuy thật ra chính người ấy đã tự khép lại và cô lập mình trước.
7. Có những câu tương tự với Mt 18,18. Trong Mt 16,19 Đức Giêsu trao cho ông Phêrô quyền ràng buộc và tháo cởi trên Giáo Hội phổ quát. Đồng thời cho biết việc ông buộc và cởi dưới đất thì cũng được công nhận ở trên trời. Trong Mt 18,18 Đức Giêsu long trọng trao quyền ràng buộc và tháo cởi cho các môn đệ hay cho Giáo Hội địa phương. Trong Ga 20,23 Đức Giêsu phục sinh hiện ra với các môn đệ cũng cho họ quyền này, nhưng được diễn tả một cách rõ hơn: “Nếu anh em tha tội cho ai thì tội của họ được tha, nếu anh em cầm buộc tội của ai thì tội ấy sẽ bị cầm buộc.” Nhìn chung, việc Đức Giêsu ban quyền tha tội cho các môn đệ là điều không thể chối cãi, dù tha tội là quyền của Thiên Chúa (Mt 9,2-6).
8. Mát-thêu 18,19 là câu tuyên bố long trọng thứ hai của Đức Giêsu sau câu Mt 18,18. Ngài hứa, nếu ở dưới đất, hai người hợp ý cầu xin bất cứ chuyện gì, thì Cha trên trời sẽ ban cho. Đức Giêsu còn hứa sẽ hiện diện ở giữa nhóm gồm hai ba người họp lại nhân danh Ngài. Như vậy, nếu đây là một cuộc họp để có biện pháp kỷ luật ai đó, thì Đức Giêsu có mặt, để trong bầu khí cầu nguyện, nhóm có thể đưa ra một quyết định đúng theo ý Thiên Chúa.