Học hỏi Phúc âm: Chúa nhật Hiển Linh năm B

Mt 2, 1-12
Các nhà chiêm tinh đến bái lạy Ðức Giêsu Hài Nhi

⁽¹⁾ Khi Ðức Giêsu ra đời tại Bêlem, miền Giuđê, thời vua Hêrôđê trị vì, có mấy nhà chiêm tinh từ phương Ðông đến Giêrusalem, ⁽²⁾ và hỏi: "Ðức Vua dân Do Thái mới sinh, hiện ở đâu? Chúng tôi đã thấy vì sao của Người xuất hiện bên phương Ðông, nên chúng tôi đến bái lạy Người." ⁽³⁾ Nghe tin ấy, vua Hêrôđê bối rối, và cả thành Giêrusalem cũng xôn xao. ⁽⁴⁾ Nhà vua liền triệu tập tất cả các thượng tế, các kinh sư trong dân lại, và hỏi cho biết Ðấng Kitô phải sinh ra ở đâu. ⁽⁵⁾ Họ trả lời: "Tại Bêlem, miền Giuđê, vì trong sách ngôn sứ, có chép rằng:

⁽⁶⁾ Phần ngươi, hỡi Bê-lem, miền đất Giuđa,

ngươi đâu phải là thành nhỏ nhất của Giuđa,

vì ngươi là nơi

vị lãnh tụ chăn dắt Israen dân Ta

sẽ ra đời".

⁽⁷⁾ Bấy giờ vua Hêrôđê bí mật vời các nhà chiêm tinh đến, hỏi cặn kẽ về ngày giờ ngôi sao đã xuất hiện. ⁽⁸⁾ Rồi vua phái các vị ấy đi Bêlem và dặn rằng: "Xin quý ngài đi dò hỏi tường tận về Hài Nhi, và khi đã tìm thấy, xin báo lại cho tôi, để tôi cũng đến bái lạy Người." ⁽⁹⁾ Nghe nhà vua nói thế, họ ra đi. Bấy giờ ngôi sao họ đã thấy ở phương Ðông, lại dẫn đường cho họ đến tận nơi Hài Nhi ở, mới dừng lại.⁽¹⁰⁾ Trông thấy ngôi sao, họ mừng rỡ vô cùng. ⁽¹¹⁾ Họ vào nhà, thấy Hài Nhi với thân mẫu là bà Maria, liền sấp mình bái lạy Người, rồi mở bảo tráp, lấy vàng, nhũ hương và mộc dược mà dâng tiến. ⁽¹²⁾ Sau đó, họ được báo mộng là đừng trở lại gặp vua Hêrôđê nữa, nên đã đi lối khác mà về xứ mình.

HỌC HỎI

1. Bài Tin Mừng này có thể chia làm mấy phần ? Các phần này diễn ra ở đâu ?
2. Bạn biết gì về con người của vua Hêrôđê ? Vua này sợ điều gì nhất ?
3. Bạn biết gì về các nhà chiêm tinh (xưa thường gọi là Ba Vua) ? Họ đại diện cho ai ? Sự xuất hiện của một ngôi sao mới có ý nghĩa gì đối với họ ?
4. Mục đích của các nhà chiêm tinh khi lên đường là gì ? Có mấy động từ bái lạy trong đoạn Tin Mừng này ? Đọc Mt 4,9-10; 14,33; 28,9.17. Đâu là ý nghĩa của cử chỉ bái lạy ?
5. Đọc sách ngôn sứ Mi-kha 5,2 và 2 Samuen 5,2. Cho thấy Mt 2,6 là sự kết hợp của hai đoạn sách Cựu Ước nói trên.
6. Đọc Mt 2,11. Tại sao ở đây không thấy nói đến thánh Giuse ?
7. Trong bài Tin Mừng này, Đức Giêsu được gọi bằng những tước hiệu gì ?
8. Qua việc kể lại chuyện của các nhà chiêm tinh đến bái lạy Chúa, thánh Mátthêu muốn nói cho chúng ta sứ điệp quan trọng gì ? Đọc Mt 1,3.5.6; 8,5-13; 12,21; 14,21-28; 28,19-20.

GỢI Ý SUY NIỆM: Chiêm ngắm thái độ của các nhà chiêm tinh dân ngoại trong việc tìm đến với vị vua Do-thái mới sinh ? Hành trình dài của họ theo ánh sao, lễ vật của họ, cử chỉ bái lạy của họ và nhất là lòng tin của họ vào vị Tân Vương, dù đây chỉ là một trẻ thơ bình thường ở ngôi nhà nhỏ tại Bêlem…

PHẦN TRẢ LỜI

1. Bài Tin Mừng này có thể được coi gồm 2 phần chính. Phần 1, gồm các câu 1-6, cho thấy các đạo sĩ từ xứ mình lên đường đến Giêrusalem. Phần 2, gồm các câu 7-11, cho thấy các đạo sĩ trên đường từ Giêrusalem đi Belem. Câu 12 cho thấy họ từ Belem trở về xứ mình.
2. Hêrôđê Cả trong bài Tin Mừng này là dân ngoại thuộc vùng Iđumê (phía tây nam của Biển Chết), đã trở lại đạo Do-thái. Ông được người Rôma đưa lên làm vua dân Do-thái từ năm 37 trước Công nguyên. Ông nổi tiếng lẫy lừng về những công trình xây cất, trong đó có việc trùng tu Đền thờ Giêrusalem từ năm 20 trước Công nguyên. Trong mười năm cuối đời, vua này bị hoang tưởng, sợ người nhà cướp mất ngai vàng nên ông đã giết người vợ Do-thái và ba con trai của ông. Như thế chúng ta có thể hiểu được tại sao ông đã giết các trẻ em ở Belem vì sợ trong đó có em sẽ lên làm vua thay mình. Ông qua đời vào năm 4 trước Công nguyên.
3. Các nhà chiêm tinh (magoi) ở đây đại diện cho thành phần trí thức của dân ngoại, ở phương đông (Mt 2,1), rất có thể ở vùng Mêđia và Persia (nước Iran bây giờ). Họ có khả năng nhìn các ngôi sao và đọc ra ý nghĩa của chúng. Các nhà chiêm tinh đôi khi được gọi là Ba Vua, có thể là vì thánh vịnh 72,10-11 và Isaia 60,3-6 nói đến việc các vua đem lễ vật đến dâng cho người con thuộc dòng vua Đa-vít, lễ vật gồm vàng và trầm hương. Vì có ba lễ vật (Mt 2,11) nên người ta đã suy đoán là có ba vị vua đến chầu.
4. Khi thấy ngôi sao lạ xuất hiện, các nhà chiêm tinh tin rằng vị tân vương của người Do-thái đã chào đời. Họ lên đường đi Giêrusalem với mục đích bái lạy vị vua ấy (Mt 2,2). Khi gặp được Hài nhi, họ đã bái lạy Người như lòng mong ước (Mt 2,11). Bái lạy (proskuneô) là cử chỉ hết sức cung kính. Bái lạy có khi đồng nghĩa với thờ phượng như ở Mt 4,10, mà thờ phượng là cử chỉ dành riêng cho Thiên Chúa. Bái lạy thường đi với sấp mình (Mt 2,11).

Tin Mừng Mátthêu thường dùng động từ bái lạy. Quỷ dữ đã cám dỗ Đức Giêsu bái lạy nó và Ngài đã mạnh mẽ gạt đi (Mt 4,9-10). Sau phép lạ Đức Giêsu đi trên mặt nước và làm cho sóng gió yên lặng, các môn đệ đã bái lạy Ngài và tuyên xưng Ngài là Con Thiên Chúa (Mt 14,33). Người phụ nữ Canaan bái lạy Đức Giêsu để xin Ngài chữa con gái bà (Mt 15,25). Các phụ nữ và các môn đệ đã bái lạy Đức Giêsu phục sinh (Mt 28,9.17).

5. Mátthêu 2,6 là một câu được Mátthêu ghép từ Mikha 5,1: “Phần ngươi hỡi Bêlem Épratha, ngươi nhỏ bé nhất trong các thị tộc Giuđa, từ nơi ngươi, Ta sẽ cho xuất hiện một vị có sứ mạng thống lãnh Ítraen”, và 2 Samuen 5,2: “…Chính ngươi sẽ chăn dắt Ítraen dân Ta…” Khi ghép hai câu trên với nhau, Mátthêu đã sửa đổi đôi chút để thành Mt 2,6. Như thế Bêlem được coi là nơi sinh ra Đấng Kitô, là vua thống lãnh và chăn dắt Israel. Bêlem là sinh quán của vua Đavít, cũng là nơi chào đời của Đấng Kitô thuộc dòng dõi vua này.
6. Thánh Mát-thêu chỉ nói đến Hài Nhi và thân mẫu, không nhắc đến thánh Giuse ở Mt 2,11, có thể vì ngài muốn nhấn mạnh đến việc Hài nhi được sinh ra bởi người mẹ đồng trinh do quyền năng Thánh Thần, chứ không được sinh theo lẽ tự nhiên (Mt 1,18-25). Lối nói “Hài nhi và Mẹ Người” còn được nhắc đến ở Mt 2,13.14. 20.21.
7. Trong bài Tin Mừng này Hài Nhi Giêsu được gọi là “Đức Vua người Do-thái” (c.2), là “Đấng Kitô” (c. 4), và là “vị lãnh tụ chăn dắt dân Ítraen” (c. 6). Như thế, Đấng Kitô mà người Do-thái mong đợi là một vị vua, sẽ đứng lên chăn dắt dân Israel.
8. Qua bài Tin Mừng này (Mt 2,1-12), thánh Mát-thêu cho thấy Thiên Chúa muốn lôi kéo “muôn dân”, nghĩa là các dân ngoại, đến nhận biết Con của Ngài. Đấng cứu độ của Israel cũng là Đấng cứu độ của cả thế giới. Các nhà chiêm tinh ở đây, đại diện cho dân ngoại, đã đến thờ lạy và dâng lễ vật lên vị Vua của mọi dân tộc.

Tin Mừng Mátthêu tuy là Tin Mừng cho người Do-thái, nhưng lại có mối quan tâm lớn đến dân ngoại. Có bốn phụ nữ dân ngoại trong gia phả của Đức Giêsu (Mt 1,3.5.6). Ngài bắt đầu sứ vụ ở Galilê, vùng đất dân ngoại (Mt 4,15). Ngài chữa lành cho đầy tớ viên bách quản và con gái bà Canaan (Mt 8,5-13; 14,21-28). Đức Giêsu là Người Tôi Trung loan báo công lý cho muôn dân (Mt 12,18-21). Và cuối cùng, Đức Giêsu phục sinh sai môn đệ đến với mọi dân tộc (Mt 28,19-20).