Mùng 2 tết: Kính nhớ tổ tiên

Tin mừng: Mt 15, 1-6.

“Ngươi hãy thảo kính cha mẹ”

Mùng hai tết là ngày linh thiêng của người Kitô hữu, ngày mà bất kỳ người con nào cũng không được phép quên cha mẹ đã qua đời của mình, ngày mà mỗi đứa con dù tóc đã bạc, răng đã long, phải đề cao bổn phận làm con của mình cho thế hệ mai sau được biết, để thế hệ này qua đi, thì còn thế hệ kế tiếp sẽ làm công việc đền ơn báo nghĩa này trong ngày thứ hai của năm mới.

Truyền thống gắn bó với gia đình và tôn kính tổ tiên của người Á Đông nói chung và của người Việt Nam nói riêng đã được Đức cố Giáo Hoàng Phaolô VI nhìn nhận và ca tụng. Ngày 29/11/1970, nhân dịp khai mạc đài phát thanh Veritas hướng về Á Châu, Đức Giáo Hoàng đã gửi một thông điệp cho các dân tộc Á châu trong đó có đoạn như sau:

“Thưa anh em, khi nhìn lại quá khứ của các dân tộc Á châu, chúng tôi đã phải xúc động trước tinh thần biết trọng những giá trị tâm linh. Tinh thần ấy đã nổi bật trong tư tưởng các nhà hiền triết và trong đời sống của quần chúng Á châu. Óc kỷ luật của các nhà tu hành, lòng đạo hạnh thâm sâu của dân chúng, lòng hiếu thảo gắn bó với gia đình và thờ kính tổ tiên của anh em, tất cả những đức tính đó là những dấu chứng tỏ anh em không ngừng tìm Đấng Chí Tôn và khao khát siêu nhiên... Chính những giá trị này đã làm cho con người, một thực thể tràn ngập luồng khí tinh thần, vừa có thể là chủ của vũ trụ, các năng lực trong vũ trụ mà còn là chủ của chính mình... Với nhãn giới tinh thần anh em thừa hưởng được của truyền thống, tinh thần thượng luật, lòng đạo và sự bảo toàn đời sống gia đình, chắc chắn anh em có đủ sức đi tới chỗ giúp nền văn minh Tây phương vượt được những nguy hiểm, trong đó nền văn minh này đang bị chính sự tiến bộ của mình nhốt chặt lại...”.

Vì thế, Giáo hội Công giáo Việt Nam đã chọn ngày mồng hai tết là ngày kính nhớ tổ tiên và ông bà cha mẹ. Đây là ngày truyền thống tốt đẹp và ý nghĩa, bởi vì mới ngày hôm qua - mồng một tết - mọi người cùng nhau vui vẻ chúc tết nhau, thì cũng có những gia đình năm ngoái cha mẹ vẫn còn sống để cùng với con cái cháu chắt vui tết, nhưng năm nay tuy vui xuân nhưng lại thổn thức trong lòng vì cha mẹ, người thân đã không còn vui tết với con cháu, với anh chị em của mình...

Bước sang mồng hai tết, nhà thờ vẫn rộn ràng vui tươi, người người đến nhà thờ với tâm trạng bồi hồi xúc động, họ dâng Thánh lễ thật sốt sắng với hồi tưởng về tổ tiên, ông bà cha mẹ và những người thân đã qua đời, cầu xin Thiên Chúa thứ tha cho những linh hồn đang ở nơi thanh luyện (luyện ngục) sớm được lên thiên đàng hưởng hạnh phúc cùng với Thiên Chúa. Đây cũng là dịp mọi người nhớ lại những lời nói và hành động của cha mẹ mình khi còn sống để noi theo, bắt chước và cầu nguyện cho các ngài.

Thật hạnh phúc và cảm động biết bao, khi chứng kiến hình ảnh những người con dìu dắt cha mẹ già lọm khọm bước lên bực cấp nhà thờ để hiệp dâng Thánh lễ. Hình ảnh này khiến cho những người làm con cái cảm động và thấy mình cần có trách nhiệm hơn nữa đối với song thân sinh thành dưỡng dục mình. Thế nhưng, cũng có những người con tuy vui tết, nhưng vẫn cứ ân hận vì mình đã không lo chu toàn bổn phận chữ hiếu với cha mẹ mình, bây giờ cha mẹ không còn nữa.

Chúa Giêsu dựa vào điều răn của Thiên Chúa để bác bỏ luận điệu thảo kính cha mẹ cách hời hợt của người Pha-ri-sêu, bởi vì họ cho rằng dâng cúng cho đền thờ là đã làm tròn bổn phận thảo kính cha mẹ, họ trích dẫn truyền thống để vi phạm hủy bỏ lời của Thiên Chúa. Ngày hôm nay cũng còn có những người con như thế: cứ cung phụng cho cha mẹ tiền bạc rồi cho đó là thảo hiếu cha mẹ, nhưng không hề về thăm hay hỏi han cha mẹ mạnh khỏe ra sao? Đó không phải là thảo hiếu mà là bố thí cho cha mẹ mình.

Vì thế, nhân dịp đầu năm, chúng ta cùng dâng lên Thiên Chúa lời cầu nguyện cho linh hồn tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã qua đời, để ngày Xuân của chúng ta không vắng bóng những người thân thương, đó cũng là cách báo hiếu của chúng ta vậy. Qua đó, ta biết mình từ đâu tới và sẽ đi về đâu, tâm hồn chúng ta sẽ không tàn héo như cỏ mục, nhưng sẽ đơm hoa kết trái như mùa xuân, sẽ tràn đầy và phong phú như sông biển, vì: Cây có gốc mới nẩy nhành xanh ngọn - Nước có nguồn mới bể rộng sông sâu - Nguyện Chúa Xuân chúc lành cho chúng ta.